بیشتر افرادی که برای جراحی بینی خود اقدام می‌کنند، از ظاهر و ساختار کلی آن ناراضی هستند و تمایل دارند بینی خود را به شکل فانتزی، نیمه فانتزی یا طبیعی جراحی کنند. البته به جز این افراد، برخی دیگر از متقاضیان رینوپلاستی به دنبال راه درمانی برای رفع مشکلاتی تنفسی ویا پلیپ و.. خود خواهند بود. این افراد بیشتر به انحراف بینی دچار هستند و عمل بینی می‌تواند بهترین روش برای آنها محسوب شود. نام دیگر این عارضه سپتوم منحرف است که نشان می‌دهد استخوان و غضروف مرکزی بینی کج است و تنفس فرد مورد نظر را با اختلال روبرو می‌کند. اگر این معضل خیلی شدید باشد، علاوه بر اختلال تنفسی، حس بویایی فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. شاید بسیاری از افراد به این معضل دچار باشند اما همه آنها به جراحی نیاز ندارند. در این مطلب بیشتر در مورد علائم و روش‌های درمانی سپتوم منحرف صحبت می‌کنیم.
منظور از انحراف بینی چیست؟
شاید با شنیدن انحراف بینی به این فکر کنید که بینی فرد مورد نظر کج است و از نظر ظاهری انحراف دارد. باید گفت همیشه این طور نیست و در برخی موارد این مشکل یا عارضه بینی از طریق ظاهر بینی قابل مشاهده نخواهد بود. انحراف سپتوم زمانی رخ می‌دهد که سپتوم بینی به طور قابل توجهی به یک طرف کشیده شود.
در نتیجه این معضل، جریان هوا تنها یک گذرگاه کوچک برای عبور دارد که همین امر باعث می‌شود تنفس برای فرد بیمار با سختی همراه باشد. در صورتی که این انحراف خیلی شدید باشد، می‌تواند راه تنفسی یک طرف بینی را به طور کامل مسدود کند و عبور جریان هوا را با سختی همراه سازد.
در برخی موارد سپتوم منحرف باعث می‌شود جریان هوا حاضر در بینی خشک شود، بدین ترتیب بینی فرد یا پوسته پوسته خواهد شد و یا اینکه خونریزی پیدا می‌کند. انسداد بینی نیز می‌تواند یکی از دلایل و عوارض ناشی از سپتوم منحرف بینی باشد.
علائم انحراف بینی
بیشتر افرادی که به انحراف بینی مبتلا هستند، با هیچ علائمی روبرو نمی‌شوند و حتی ممکن است شما هرگز متوجه سپتوم منحرف خود نشوید. به زبان ساده بیشتر افراد هیچ علامتی ندارند و حتی نمی‌دانند که بینی آنها به این معضل دچار است.
اگر انحراف سپتوم خیلی شدید باشد، فرد بیمار بیش از هر چیزی با مشکلات تنفسی روبرو می‌شود که البته این مشکلات بیشتر در یک طرف بینی احساس می‌شوند. در ادامه علائم اصلی انحراف بینی را توضیح می‌دهیم.
انسداد یک یا هر ۲ سوراخ بینی
در صورتی که سوراخ بینی شما دچار انسداد شود، بدون شک نفس کشیدن از طریق بینی برای شما سخت خواهد بود. ممکن است زمانی که سرماخوردگی دارید یا آلرژی شما تشدید می‌یابد، این مشکل باعث متورم شدن بینی شود. همچنین انسداد سوراخ‌های بینی به معنای باریک بودن راه تنفسی شما است.
خون دماغ شدن
عارضه انحراف سپتوم می‌تواند مسیر عبور جریان هوا را خشک کند، بدین ترتیب خطر خون دماغ شدن شما بیشتر می‌شود. می‌توان گفت خونریزی بینی یکی از علائم اصلی وجود سپتوم منحرف است.
احساس درد در صورت
زمانی که بحث صورت درد در میان می‌آید، شما باید به انحراف بینی شک کنید؛ زیرا یکی از دلایل احتمالی درد صورت وجود سپتوم منحرف است. البته اگر سپتوم بینی شما بیش از حد منحرف باشد، درد بیشتری را در صورت خود احساس می‌کنید.
به طور معمول اگر سطح درونی بینی خود را نیز لمس کنید یا کمی آن را فشار دهید، باز هم با درد شدیدی روبرو می‌شوید که از علائم عارضه انحراف سپتوم است.
خر و پف کردن
عدم تشخیص انحراف بینی
یکی از بهترین روش‌ها برای رفع خواب پر سروصدا، جراحی خر و پف است. البته متخصصان قبل از هر نوع اقدام مشکلات و عارضه‌های بینی شما را مورد بررسی قرار می‌دهند. پر سروصدا بودن تنفس هنگام خواب به وجود سپتوم منحرف بینی مرتبط است. در ضمن تورم بافت‌های موجود در بینی می‌تواند یکی از دلایل رایج برای تنفس پر سروصدا در هنگام خواب باشد.
تمایل به خوابیدن به یک حالت خاص
از دیگر علائم این معضل تمایل داشتن به خوابیدن بر روی یک پهلو است. از آنجایی که مشکل انحراف سپتوم، تنفس از یک طرف را سخت می‌کند، افراد مبتلا به این معضل بیشتر تمایل دارند بر روی یک سمت خود بخوابند. برخی دیگر از علائم این معضل بینی عبارت هستند از:
- عفونت‌های مکرر سینوسی
- سردرد
- تنفس پر سروصدا
- خواب آشفته
- آپنه خواب
عوارض ناشی از انحراف سپتوم
در قسمت‌های مختلف این راهنما ذکر کردیم که انحراف سپتوم باعث اختلال در تنفس و خواب می‌شود، بنابراین بر روی کیفیت زندگی شما موثر خواهد بود. اگر انحراف سپتوم بینی شما با فشار خون بالایی همراه باشد، برای رفع این انحراف باید تیغه بینی را جراحی کنید.
یکی از اصلی‌ترین عوارض این مشکل، انسداد بینی است. هر چه انحراف سپتوم بیشتر باشد، انسداد بینی نیز شدیدتر خواهد بود. علاوه بر این عوارض، سپتوم منحرف عوارض زیر را نیز به همراه دارد:
- خشکی دهان به دلیل تنفس مزمن از طریق دهان
- احساس فشار و گرفتگی در مجرای بینی
- اختلال خواب که دلیل اصلی تنفس سخت در شب است
- گرفتگی بینی
فراموش نکنید، انحراف بینی عارضه خاصی به همراه ندارد اما نوع شدید آن علائم و عوارض زیادی خواهد داشت که برای درمان آنها باید به سراغ متخصصی حرفه‌ای بروید.
دلایل بروز انحراف بینی
انحراف سپتوم زمانی رخ می‌دهد که تیغه بینی شما به یک طرف کشیده شود. در واقع آسیب دیواره نازک مجرای سوراخ چپ و راست بینی شما نشان‌دهنده این معضل است. برخی از دلایل اصلی بروز این معضل را در زیر به طور خلاصه شرح می‌دهیم:
- اختلالات ایجاد شده در بدو تولد: در برخی موارد انحراف سپتوم زمانی رخ می‌دهد که جنین در رحم رشد می‌کند و در بدو تولد این اختلالات آشکار می‌شوند.
- آسیب به بینی: انحراف سپتوم نتیجه آسیبی است که به تیغه بینی وارد شده و آن را از موقعیت و جایگاه خود خارج کرده است.
- افزایش سن: روند پیری نیز بر روی ساختار بینی تاثیر می‌گذارد و به مرور زمان باعث انحراف سپتوم می‌شود.
- وجود تورم: تحریک حفره‌های بینی یا سینوسی حاصل از عفونت می‌تواند مجرای بینی را باریک کند و باعث انسداد بینی شود.
متاسفانه چنین آسیب‌هایی بیشتر در هنگام زایمان رخ می‌دهند. در واقع کودکان نیز به اندازه بزرگسالان با خطرات احتمالی بروز این انحراف روبرو هستند. البته این معضل بینی بیشتر در حین ورزش‌های سنگین، بازی‌های خشن، کشتی گرفتن و تصادفات اتومبیل رخ می‌دهد.
انحراف بینی به دلایل طبیعی
علاوه بر تمام دلایلی که در این قسمت ذکر شد، انحراف سپتوم بینی می‌تواند در نتیجه رشد طبیعی نیز ایجاد شود. همان‌طور که بینی شما رشد می‌کند، سپتوم آن نیز رشد می‌کند و گاهی اوقات این سپتوم به یک طرف خم می‌شود. این روند اصلی‌ترین و شایع‌ترین علت انحراف سپتوم است.
روند تشخیص انحراف بینی
جراحی رفع انحراف بینی
برای اینکه قبل از مراجعه به پزشک مطمئن شوید که به انحراف بینی دچار هستید، کافی است این مراحل را طی کنید:
- سر خود را به عقب تکیه دهید
- به آینه نگاه کنید
- از قسمت زیرین بینی خود عکس بگیرید ( اگر سوراخ‌های بینی شما نامتقارن باشند ممکن است به انحراف سپتوم مبتلا باشید)
- با انگشت یکی از سوراخ‌های بینی خود را بسته نگه‌دارید
- جوری نفس بکشید که متوجه عبور جریان هوا شوید
- به راحتی یا سخت بودن نحوه عبور جریان هوا دقت کنید
- سپس سوراخ دیگر بینی خود را نگه‌دارید
- دوباره تمرین را تکرار کنید (در صورتی که از طریق یک یا هر ۲ سوراخ به سختی نفس بکشید، می‌توان گفت دارای سپتوم منحرف هستید)
در نظر داشته باشید این روش‌ها به نوعی خودآزمایی محسوب می‌شوند و بسیار مفید هستند اما به هر حال برای تشخیص دقیق وجود این معضل باید به سراغ متخصصان حرفه‌ای بروید. شما بدون دانش عمیق و تخصصی نمی‌توانید انحراف سپتوم خود را به طور قطع تشخیص دهید.
با مراجعه به پزشک، متخصص در مورد علائم این بیماری از شما سوال می‌پرسد و بینی شما را مورد معاینه دقیق قرار می‌دهد. در برخی موارد حتی ممکن است متخصص یک آندوسکوپ بینی، یک لوله بلند با نور روشن و دوربین را به داخل بینی شما فرو کند تا بتواند به قسمت‌های درونی بینی‌تان تسلط بیشتری داشته باشد.
چه زمانی به متخصص جراح مراجعه کنیم؟
اگر سوراخ بینی شما مسدود شده است و هیچ یک از روش‌های درمان به بهبود آنها کمک نمی‌کند، بد نیست به سراغ متخصصانی بروید که در این زمینه تجربه خوبی دارند. همچنین خونریزی‌های مکرر بینی شما می‌تواند نشانه انحراف بینی باشد، بنابراین در صورت تداوم این خونریزی‌ها باید به متخصص مراجعه کنید.
یکی دیگر از زمان‌هایی که باید به سراغ متخصصان بروید، عفونت مکرر بینی است. به طور کلی اگر بینی شما علائمی دارد که شما را آزار می‌دهند و دلیل مشخصی ندارند، باید به سراغ متخصصان حرفه‌ای بروید. اگر به موقع به پزشک مراجعه کنید، شاید بدون جراحی با دارو درمانی بتوانند این معضل شما را رفع کنند.
روش درمان انحراف بینی
شاید در برخی موارد داروها بتوانند اختلالات تنفسی شما را درمان کنند اما داروها نمی‌توانند شکل و ساختار بینی شما را تغییر دهند. بنابراین اگر دچار انحراف بینی هستید و علائم آن را دارید، ممکن است برای صاف کردن تیغه بینی خود به رینوپلاستی یا سپتوپلاستی نیاز پیدا کنید.
در نظر داشته باشید این نوع جراحی برای تغییر شکل بینی انجام می‌شود و تا حد زیادی بی‌خطر است. البته عمل بینی همانند هر عمل دیگری با عوارض همراه خواهد بود که برخی از آنها را در زیر نام می‌بریم:
- خونریزی
- عفونت
- بی‌حسی اطراف بینی
- بی‌حسی اطراف دندان‌های جلویی
همان‌طور که گفتیم برخی از داروها می‌توانند به تنفس از طریق بینی کمک کنند اما اگر علت انسداد بینی سپتوم باشد، داروها خیلی پاسخگو نیاز شما نخواهند بود. به طور معمول متخصصان داروهای خاصی را برای بیماران خود تجویز می‌کنند که در دسترس هر بیماری نخواهند بود.
دارو درمانی
علائم انحراف سپتوم همیشگی نیست و در همه افراد یکسان نخواهد بود. علاوه بر داروهایی که باید تحت نسخه پزشک تامین و مصرف شوند، داروهای بدون نسخه نیز به درمان انحراف بینی کمک می‌کنند. برخی از این داروها را در زیر نام می‌بریم:
- داروهای ضد احتقان بینی (نباید بیش از ۳ روز متوالی اسپری یا داروهای ضد احتقان مصرف کنید؛ زیرا مصرف افراطی آن باعث توسعه مشکل احتقان می‌شود)
- اسپری استروئیدی بینی
- آنتی هیستامین
جراحی سپتوپلاستی
درمان انحراف بینی
رایج‌ترین روش درمان معضل انحراف سپتوم، جراحی سپتوپلاستی است. اگر مشکلات تنفسی دارید، از عفونت‌های مکرر سینوسی خود ناراحت هستید یا اینکه علائم آزاردهنده زیادی دارید، سپتوپلاستی می‌تواند بهترین گزینه برای شما محسوب شود.
طی سپتوپلاستی جراح سپتوم شما را تغییر می‌دهد. این روند با اضافه کردن و برداشتن استخوان و غضروف انجام می‌شود. در بیشتر موارد سپتوپلاستی یک روش سرپایی است که تنها ۳۰ تا ۹۰ دقیق طول می‌کشد.
چگونه از انحراف بینی جلوگیری کنیم؟
ممکن است با به کار گرفتن اقدامات محتاطانه از صدمات وارده به بینی خود جلوگیری کنید. انحراف سپتوم نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود، از این رو شما می‌توانید با پیروی از مراقبت‌های اصولی تا حدی مانع از بروز انحراف سپتوم شوید. برخی از این مراقبت‌ها را در زیر ذکر می‌کنیم:
- هنگام انجام ورزش‌هایی همانند فوتبال و والیبال از کلاه ایمنی یا ماسک مخصوص صورت استفاده کنید
- زمان استفاده از وسیله نقلیه موتور از کلاه ایمنی استفاده کنید
در نظر داشته باشید برخی از افراد با انحراف سپتوم متولد می‌شوند و تنها با جراحی بینی می‌توانند از شر این معضل رها شوند. این در حالی است که برخی دیگر از افراد طی دوران رشد خود و در کودکی به انحراف سپتوم دچار می‌شوند. در هر ۲ حالت هیچ راهی برای جلوگیری از بروز سپتوم منحرف وجود ندارد.
جمع بندی
شاید انحراف سپتوم شما خیلی واضح دیده نشود اما عوارض آزاردهنده زیادی دارد که شما باید برای رفع و درمان آنها دست به کار شوید. از آنجایی که این نوع بینی‌ها تنفس را برای شما سخت می‌کنند، بدون شک باید خیلی زود با متخصص جراح خود در مورد درمان انحراف سپتوم صحبت کنید.
یکی از بهترین پزشکان حاذق در حوزه جراحی فک و صورت دکتر جلالی است که در اجرای انواع جراحی‌های زیبایی نیز تجربه و سابقه خوبی دارد. دکتر جلالی مطبی مجهز برای اجرای جراحی فک و صورت دارد که به درمان انحراف سپتوم بینی شما نیز کمک می‌کند.
